Domyślnie każdy podmiot prowadzący działalność gospodarczą podlega obowiązkowi odprowadzania podatku VAT, jednak w zapisach ustawy o VAT znajduje się kilka informacji dotyczących możliwych wyłączeń z tego obowiązku.
Podstawa prawna zwolnienia z VAT
Podstaw prawnych zwolnienia podmiotowego i przedmiotowego należy szukać w ustawie o VAT. W pierwszym przypadku jest to art. 113 ust. 1, w drugim art. 43 ust. 1 ustawy o VAT.
Zwolnienia podmiotowe z VAT
Zwolnienie podmiotowe oznacza w praktyce całościowe zwolnienie z VAT dla podmiotu o niskich obrotach. Kwota uprawniająca do zwolnienia podmiotowego jest zmienna, obecnie wynosi 200000 złotych netto za poprzedni rok podatkowy.
Od tej zasady są pewne wyjątki podane. Zwolnienia podmiotowego z vat nie można uzyskać, jeśli przedmiotem działalności gospodarczej jest dostawa następujących towarów i usług:
- towarów opodatkowanych zgodnie z ustawą o podatku akcyzowym (bez dostaw energii elektrycznej czy pojazdów samochodowych – samochodów osobowych);
- terenów budowlanych;
- preparatów kosmetycznych (jeśli do transakcji dochodzi bez fizycznej obecności stron, tu specyfika jest bardziej rozbudowana);
- niektórych urządzeń elektrycznych i wyrobów elektronicznych;
- w zakresie doradztwa z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z działalnością rolną;
- usług związanych ze sporządzaniem planu zagospodarowania gospodarstwa rolnego.
Pełen katalog wyłączeń jest opisany w ustawie o VAT oraz załącznikach do niej, natomiast trzeba dodać, że wyjątki od wyłączeń są niezależne od tego, jaka była wartość sprzedaży w danym dziale – nawet jeśli stanowią one tylko część dochodu, to taki podmiot musi pozostać czynnym podatnikiem VAT.
Kto może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego VAT?
- Podatnik, którego dochody z tytułu dostawy towarów i usług w ubiegłym roku nie przekroczyły 200 tys. złotych.
- W przypadku firm niemających historii – podatnik, który nie prognozuje przekroczenia progu 200 tys. złotych.
W progu 200 tys. złotych co do zasady mieścić będą się wszystkie zawierane transakcje z wyłączeniem listy zawartej w ustawie o VAT, a więc tych, które dotyczą:
- wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość, która nie podlega opodatkowaniu;
- sprzedaży na odległość towarów importowanych, która nie podlega opodatkowaniu;
- odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku VAT, ale bez transakcji związanych z nieruchomościami i niektórych usług, w tym usług ubezpieczeniowych, o ile nie są one transakcjami pomocniczymi.
- dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych podlegających amortyzacji oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Zwolnienia przedmiotowe z VAT
W przeciwieństwie do zwolnień podmiotowych przedmiotowe są nieograniczone kwotowo, aczkolwiek konstrukcja przepisów może narzucać, konstrukcję podmiotowo-przedmiotową zwolnienia, a więc warunkować dostępność zwolnienia przedmiotowego od struktury, obrotów lub stanu prawnego podmiotu.
Jest to zresztą materia zdecydowanie bardziej skomplikowana, ponieważ w krajowych przepisach nie ma obowiązku pełnej implementacji zapisów dyrektyw unijnych, które regulują tę kwestię.
Kto może skorzystać ze zwolnienia przedmiotowego VAT?
- Warunkiem koniecznym jest, aby świadczone przez podatnika usługi lub dostarczane przez niego towary w pełni realizowały przesłanki zawarte w ustawie. Oznacza to, że nie może być żadnych wątpliwości co do tego, czy zastosowanie zwolnienia było zasadne.
- Do typów działalności gospodarczej objętej przedmiotowym zwolnieniem z VAT należą m.in. usługi medyczne (lekarze, pielęgniarki, dentyści, ratownicy medyczni), jednostki świadczące usługi w zakresie kształcenia i wychowania wpisane do rejestru prowadzonego przez właściwy samorząd, usługi finansowe, ale bez wyceny szkód, ich likwidacji czy usług powiązanych.
Co ważne, zwolnienie przedmiotowe nie oznacza, że podatnik nie będzie składał deklaracji VAT. W tym przypadku tylko część działalności może być objęta zwolnieniem, co oznacza, że w praktyce gospodarczej konieczne jest prowadzenie ewidencji i oznaczanie sprzedaży zwolnionej. Podatnik zachowuje prawo do odliczeń, jest też zobowiązany do składania deklaracji podatkowych.
Nawet na papierze to nie jest oczywiste
W przypadku zwolnienia podmiotowego wszystko wydaje się w miarę proste, ale już przy przedmiotowym pojawiają się dodatkowe wymogi, które nie są tak oczywiste, jak weryfikacja kwot przychodów. Każdy błąd przy korzystaniu ze zwolnienia z VAT może nieść ze sobą ekstremalne konsekwencje, dlatego nie można go popełnić. Jeśli nie wiesz, w jakim zakresie możesz korzystać ze zwolnienia z podatku VAT albo po prostu chcesz, żeby dokumentacja Twojej firmy w tym zakresie była całkowicie jednoznaczna, zgłoś się do nas. Zadbamy o to, żeby Twoja firma korzystała ze wszystkich przysługujących jej możliwości, a jednocześnie, żeby wszystko odbyło się w pełni zgodnie z przepisami.
Niniejsze podsumowanie ma charakter ogólny. Stan prawny aktualny na dzień publikacji artykułu. W przypadku zainteresowania poszczególnymi zagadnieniami prosimy o kontakt.
