Odsetki ustawowe i ich wysokość to temat, który bezpośrednio wpływa na każdego przedsiębiorcę i konsumenta, a zmiany w ich wysokości mogą znacząco odbić się na obciążeniach finansowych.
W tym artykule przyjrzymy się szczegółowo, w jakiej wysokości kształtują się one w 2025 r.
Od czego zależy wysokość odsetek ustawowych w danym roku kalendarzowym?
Stawki odsetek ustawowych co roku zależą od dwóch kluczowych czynników:
- Stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego (NBP) – jest ona określana przez Radę Polityki Pieniężnej (RPP) i zmienia się w zależności od aktualnej polityki pieniężnej oraz sytuacji makroekonomicznej. Od 5 października 2023 r. pozostaje ona niezmienna i wynosi 5,75% w skali rocznej.
- Stałych wskaźników przewidzianych w Kodeksie cywilnym – wysokość odsetek ustawowych jest wyznaczana na podstawie wzoru:
- Odsetki ustawowe kapitałowe = stopa referencyjna NBP + 3,5 punktów procentowych;
- Odsetki ustawowe za opóźnienie = stopa referencyjna NBP + 5,5 punktów procentowych;
- Odsetki maksymalne to dwukrotność odpowiednich odsetek ustawowych (kapitałowych lub za opóźnienie).
Ile wynoszą odsetki ustawowe w 2025?
W 2025 roku wysokość odsetek ustawowych pozostaje taka sama jak w 2024 roku:
| Rodzaj odsetek | Wysokość |
|---|---|
| Odsetki ustawowe za opóźnienie | 11,25% |
| Maksymalne odsetki ustawowe za opóźnienie | 22,5% |
| Odsetki ustawowe kapitałowe | 9,25% |
| Maksymalne odsetki ustawowe kapitałowe | 18,5% |
Odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych
Są to odsetki, jakie dłużnik (osoba lub firma zalegająca z płatnością) musi zapłacić wierzycielowi (osobie lub firmie, która nie otrzymała zapłaty na czas) powstające w sytuacji, w której umowa dotyczy sprzedaży towarów lub usług między przedsiębiorcami, osobami wykonującymi wolny zawód albo instytucjami publicznymi.
Wysokość tych odsetek jest ustalana następująco:
- Jeśli dłużnikiem jest podmiot publiczny, np. szpital – odsetki wynoszą stopę referencyjną Narodowego Banku Polskiego (NBP) + 8 punktów procentowych. W 2025 r. będzie to 13,75%
- Jeśli dłużnikiem jest inny podmiot (np. przedsiębiorca) – odsetki wynoszą stopę referencyjną NBP + 10 punktów procentowych. W 2025 r. będzie to 15,75%.
Wysokość stopy referencyjnej NBP, od której zależą odsetki za opóźnienia w transakcjach handlowych, ustalana jest dwa razy w roku:
- 1 stycznia – do odsetek należnych za okres od 1 stycznia do 30 czerwca danego roku,
- 1 lipca – do odsetek należnych za okres od 1 lipca do 31 grudnia danego roku.
Przedsiębiorcom, którym należą się od dłużnika odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, przysługuje także rekompensata za koszty odzyskiwania należności w wysokości:
- 40 euro – gdy wysokość dochodzonej kwoty nie przekracza 5000 złotych;
- 70 euro – gdy wysokość dochodzonej kwoty jest wyższa niż 5000 złotych, ale niższa niż 50 000 złotych;
- 100 euro – gdy wysokość dochodzonej kwoty jest równa lub wyższa od 50 000 złotych.
Dokładna kwota tej rekompensaty jest ustalana przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne – czyli dzień po terminie płatności.
Dlaczego warto znać wysokość odsetek w danym roku?
Odsetki mają szerokie zastosowanie w praktyce gospodarczej, m.in. w przypadku:
- windykacji należności za opóźnione płatności,
- rozliczeń między kontrahentami w transakcjach handlowych,
- wyliczeń odszkodowań finansowych.
Dla przedsiębiorców szczególnie istotna jest znajomość wysokości odsetek za opóźnienia w transakcjach handlowych, ponieważ wpływa ona bezpośrednio na koszty związane z nieterminowymi płatnościami kontrahentów. Odsetki za opóźnienie mogą być również wykorzystywane jako narzędzie mobilizujące do szybszego regulowania należności.
Powyższe podsumowanie ma charakter ogólny i dotyczy przepisów aktualnych na dzień publikacji artykułu. Jeśli masz pytania lub potrzebujesz wsparcia w konkretnej sprawie – skorzystaj z formularza kontaktowego.
