Opodatkowanie ryczałtem (tzw. podatek estoński) – nowe zasady opodatkowania spółek cz. II

Przepisy dotyczące opodatkowania ryczałtem weszły w życie 1 stycznia 2021 r. W przypadku podatników, których rok podatkowy jest inny niż kalendarzowy i zakończy się po dniu 31 grudnia 2020 r., stosują oni do końca przyjętego przez siebie roku podatkowego przepisy Ustawy CIT w brzmieniu dotychczasowym a wybór opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych może zostać dokonany począwszy od roku podatkowego rozpoczynającego się po dniu 31 grudnia 2020 r.

Co będzie opodatkowane ryczałtem?

Zgodnie z nowym art. 28m Ustawy CIT opodatkowaniu ryczałtem będzie podlegać dochód odpowiadający wysokości zysku netto wypracowanego w okresie opodatkowania ryczałtem w części, w jakiej zysk ten został uchwałą o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto przeznaczony:

• do wypłaty udziałowcom albo akcjonariuszom (dochód z tytułu podzielonego zysku) lub
• na pokrycie strat powstałych w okresie poprzedzającym okres opodatkowania ryczałtem (dochód z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie strat).

Ryczałtowa forma opodatkowania będzie miała zastosowanie nie tylko do wypłaty zysków, ale też do następujących kategorii dochodów:

• z tytułu ukrytych zysków, (w tym pożyczki, darowizny, wydatki na reprezentację), z pewnymi wyjątkami określonymi w Ustawie CIT;
• z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą podatnika;
• nadwyżka wartości rynkowej składników przejmowanego majątku lub wniesionego w drodze wkładu niepieniężnego ponad wartość podatkową tych składników (w przypadku czynności restrukturyzacyjnych);
• wartości przychodów i kosztów podlegających zgodnie z przepisami o rachunkowości zarachowaniu w roku podatkowym i uwzględnieniu w zysku (stracie) netto, które nie zostały uwzględnione w tym zysku (stracie) netto;
• z tytułu zysku netto – w przypadku podatników, którzy zakończyli opodatkowanie ryczałtem.

Zgodnie z art. 28m ust. 4 Ustawy CIT do ukrytych zysków nie zalicza się:

• wynagrodzeń do łącznej wysokości pięciokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia;
• 50/100% wydatków i odpisów amortyzacyjnych związanych z używaniem samochodów osobowych, środków transportu lotniczego, taboru pływającego oraz innych składników majątku wykorzystywanych w działalności gospodarczej w części / w pełni;
• kwoty pożyczki (kredytu) zwróconej przez podatnika udziałowcowi albo akcjonariuszowi.

Podstawa opodatkowania (art. 28n)

Zgodnie z przepisami podstawę opodatkowania ryczałtem stanowi:

1. suma dochodu z tytułu podzielonego zysku i dochodu z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie strat ustalona w miesiącu, w którym podjęto uchwałę o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto;
2. suma dochodu z tytułu ukrytych zysków i dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą ustalona w miesiącu, w którym wykonano świadczenie lub dokonano wypłaty lub wydatku;
3. dochód z tytułu zmiany wartości składników majątku osiągnięty w miesiącu, w którym nastąpiło łączenie, podział, przekształcenie podmiotów lub wniesienie wkładu niepieniężnego;
4. dochód z tytułu zysku netto osiągnięty w roku podatkowym, w którym zakończył opodatkowanie ryczałtem.

Stawka podatku (art. 28t)

Wysokość obciążenia podatkowego uzależniona jest od wielkości podatnika. Ryczałt wynosi:

1. 15% podstawy opodatkowania w przypadku małego podatnika oraz podatnika, którego wartość średnich przychodów nie przekracza wartości maksymalnych przychodów określonych dla małego podatnika (2 mln euro);
2. 25% podstawy opodatkowania w przypadku podatnika innego.

Możliwość obniżenia stawki podatku o pięć punktów procentowych, jeżeli nakłady na cele inwestycyjne wynosiły co najmniej:

• 50% w każdym dwuletnim okresie;
• 110% w każdym czteroletnim okresie.

Jeżeli podatnik osiągnął w roku podatkowym przychody (dochody) poza Polską, przepisy Ustawy CIT przewidują również mechanizm odliczenia podatku zapłaconego w obcym państwie (art. 28p Ustawy CIT).

Obowiązki informacyjne (art. 28r)

Przepisy Ustawy CIT wskazują również na nowe obowiązki informacyjne po stronie spółki (podatnika) jak i wspólników:

• obowiązek podatnika do złożenia deklaracji o wysokości dochodu osiągniętego za poprzedni rok podatkowy (do końca 3. miesiąca następnego roku podatkowego); przy czym, deklaracja ma charakter informacyjny, gdyż płatność podatku została ustalona w sposób niezależny od złożenia deklaracji;
• wspólnicy (osoby fizyczne) będący udziałowcami lub akcjonariuszami podatnika opodatkowanego ryczałtem składają podatnikowi (i na żądanie – również organowi podatkowemu) oświadczenie o podmiotach, w których posiadają bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 5% udziałów w kapitale, ogółu praw i obowiązków, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub instytucji wspólnego inwestowania lub innych praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym (w terminie do końca pierwszego miesiąca każdego roku podatkowego podatnika stosującego ryczałtowe opodatkowanie).

Utrata prawa do opodatkowania „podatkiem estońskim”

Zgodnie z przepisami Ustawy CIT podatnicy, którzy zdecydują się na skorzystanie z opodatkowania ryczałtem mogą utracić, na podstawie własnej decyzji lub w związku z niespełnieniem warunków, prawo do takiego opodatkowania. Na podstawie art. 28l Ustawy CIT podatnik opodatkowany ryczałtem traci prawo do tego opodatkowania z końcem:

• z końcem 4-letniego okresu – w przypadku, gdy podatnik złoży informację o rezygnacji z opodatkowania ryczałtem;
• z końcem 2-letniego lub 4-letniego okresu, w którym podatnik nie poniósł nakładów na cele inwestycyjne w odpowiedniej wysokości;
• z końcem roku podatkowego, w którym podatnik nie spełnił warunków dot. wysokości przychodów (w tym pasywnych) oraz zatrudnienia;
• z końcem roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym podatnik:
  • nie spełnił warunków dotyczących formy prawnej, struktury własnościowej oraz sposobu sporządzania sprawozdań finansowych,
  • nie prowadził ksiąg podatkowych lub prowadził je w sposób uniemożliwiający określenie wyniku finansowego netto,
  • dokona przejęcia innego podmiotu lub zostanie przejęty (w drodze łączenia, podziału, aportu ZCP lub przedsiębiorstwa), chyba, że podmiot przejmowany/przejmujący jest opodatkowany ryczałtem.

Relacja pomiędzy podatkiem spółki a PIT wspólnika

Biorąc pod uwagę, że opodatkowaniem ryczałtem dotyczy tylko spółek, gdzie wspólnikami są osoby fizyczne, został wprowadzony poniższy mechanizm, który będzie powodował obniżenie obciążenia podatkowego i częściowo umożliwi uniknięcie podwójnego opodatkowania.

Osoba fizyczna, będzie mogła odliczyć część CIT zapłaconego przez spółkę, tj.:

• 41% podatku zapłaconego przez spółkę – w sytuacji, gdy rozlicza się ona według 15% stawki CIT,
• 37% – gdy spółka płaci 25% CIT,
• 71% – gdy spółka płaci 10% CIT,
• 51% – gdy spółka płaci 20% CIT.

Niniejsze podsumowanie ma charakter ogólny. Stan prawny aktualny na dzień publikacji artykułu. W przypadku zainteresowania poszczególnymi zagadnieniami prosimy o kontakt.