Faktura na podstawie paragonu – zmiana przepisów

Rząd przyjął nowelizację ustawy o podatku od towarów i usług, która w dniu 15 lipca 2019 r. została przekazana prezydentowi do podpisu. Od 1 stycznia 2020 r. wprowadzone zostanie ograniczenie w zakresie możliwości wymiany paragonów fiskalnych na faktury. Fakturę do paragonu będzie można wystawić tylko wtedy, gdy na paragonie znajduje się NIP nabywcy. W przypadku naruszenia przepisów grozi kara w wysokości 100% kwoty podatku wykazanego na fakturze.

NIP na paragonie

W ustawie znalazły się m.in. nowe przepisy dotyczące podatników sprzedających za pomocą kasy rejestrującej. Nowe prawo ma ograniczyć nadużycia w zakresie wystawiania faktur, które nie mają odzwierciedlenia w istniejącym stanie faktycznym – tzw. pustych faktur – do paragonów fiskalnych.

Nowelizacja wprowadza do ustawy o VAT nowe ust. 5-7 w art. 106b. Zgodnie z treścią nowych przepisów, w przypadku sprzedaży zewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej potwierdzonej paragonem fiskalnym fakturę na rzecz podatnika podatku lub podatku od wartości dodanej wystawia się wyłącznie, jeżeli paragon potwierdzający dokonanie tej sprzedaży zawiera numer (NIP), za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, lub podatku od wartości dodanej.

Nowela przewiduje wyłącznie, tzn. nowe rozwiązania nie mają zastosowania do podatników świadczących usługi taksówek osobowych, z wyłączeniem wynajmu samochodów osobowych z kierowcą.

Sankcja za naruszenie przepisów

Rząd wprowadza jednocześnie sankcję zakładającą, że w przypadku naruszenia przepisu, podatnik może otrzymać dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 100% kwoty podatku wykazanego na tej fakturze. 

Powyższe przepisy wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2020 r. Przy czym, zgodnie z przepisami przejściowymi, nowych regulacji, nie stosuje się w przypadku sprzedaży zewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej przed dniem 1 stycznia 2020 r.

Zakup jako podatnik albo jako konsument

Nowe regulacje, jak czytamy w uzasadnieniu do ustawy, nie ograniczają prawa do wystawienia faktury, a jedynie regulują szczegółowo kwestie dokumentowania transakcji, które zostały uprzednio zewidencjonowane przy zastosowaniu kasy rejestrującej.

Jeżeli zatem podatnik chce otrzymać fakturę, to będzie mógł to zrobić. Nowe przepisy wymuszają wyłącznie pewną konsekwencję podatnika. To znaczy w przypadku, jeżeli dokonuje on zakupu jako podatnik, a nie jako konsument, to powinien o tym fakcie poinformować sprzedawcę w momencie dokonywania zakupu.

Podatnik nie może bowiem dowolnie wybierać, czy dokonuje zakupu na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, czy też występuje w charakterze konsumenta. To znaczy, jeżeli w momencie dokonywania zakupu dany podmiot występuje w charakterze konsumenta i nabywa określony towar, jako konsument, wówczas nie ma możliwości późniejszej zmiany tego charakteru zakupu. Towar lub usługa nabyta na potrzeby osobiste, lub prywatne nie może z czasem przekształcić się w zakup służący działalności gospodarczej z punktu widzenia VAT. Podatnik nie nabędzie prawa do odliczenia VAT naliczonego od zakupu dokonanego w charakterze konsumenta.

Nie trzeba wymieniać kas fiskalnych

W związku z tym, że nie wszystkie obecnie funkcjonujące na rynku kasy rejestrujące mają możliwość umieszczenia na paragonie numeru NIP nabywcę, wystawianie faktur na podstawie paragonów na rzecz nabywców posługujących się takim numerem będzie ograniczone do tej grupy kas, które posiadają tę funkcjonalność.

Ustawodawca wskazuje, że w sytuacji, gdy podatnik dokonujący sprzedaży nie będzie miał technicznej możliwości wpisania numeru NIP na paragonie, nabywca powinien zadeklarować w momencie dokonywania zakupu, że nabywa towar lub usługę, jako podatnik – w takiej sytuacji sprzedawca nie powinien rejestrować zakupu na kasie rejestrującej, tylko powinien od razu wystawić fakturę.

Zmiana przepisów nie skutkuje zatem koniecznością wymiany kas rejestrujących przez podatników, natomiast konieczna może się okazać zmiana procedur stosowanych przez podatników.

Niniejsze podsumowanie ma charakter ogólny. Stan prawny aktualny na dzień publikacji artykułu. W przypadku zainteresowania poszczególnymi zagadnieniami prosimy o kontakt.