Co dzieje się z firmą po śmierci właściciela?

Do zeszłego roku według przepisów, firma przestawała istnieć z chwilą śmierci przedsiębiorcy. Nowe zasady umożliwiają kontynuowanie działalności w ramach tzw. zarządu sukcesyjnego. To forma tymczasowego zarządzania, które daje czas na podjęcie decyzji o dalszych losach przedsiębiorstwa. Zarządem powinien kierować zarządca sukcesyjny wyznaczony przez samego przedsiębiorcę lub powołany w ciągu dwóch miesięcy przez osoby uprawnione po jego śmierci. Pośmiertne powołanie wiąże się się z dodatkowymi opłatami oraz udziałem notariusza. Przedsiębiorca powinien być wpisany do CEIDG. Dany wniosek można złożyć w formie online, bądź w wersji papierowej w urzędzie gminy. Dzięki odpowiednio wcześnie złożonemu zgłoszeniowi przedsiębiorstwo zachowa płynność funkcjonowania.

Zarządca sukcesyjny

Posadę zarządcy sukcesyjnego może przejąć osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnej czy prokurent. Nie może być to osoba, która otrzymała zakaz prowadzenia działalności gospodarczej. Wyznaczona jednostka nie musi być przedsiębiorcą. Do głównych praw oraz obowiązków zarządcy należy przede wszystkim zaliczyć posługiwanie w obrocie NIP-em i nazwą firmy z oznaczeniem „w spadku”, zarządzanie przedsiębiorstwem w sprawach bieżących, rozliczanie podatków, sporządzenie i złożenie przed notariuszem inwentarza przedsiębiorstwa w spadku czy regulowanie innych świadczeń.

Powołana osoba do kierowania zarządem nie ponosi odpowiedzialności za cywilnoprawne zobowiązania zaciągnięte na rachunek właściciela firmy w spadku. Aczkolwiek odpowiada za szkodę, jaką uczyni na skutek nieprawidłowego wykonywania obowiązków. Zarządca sukcesyjny działa w imieniu własnym, jednak jego czynności mają wpływ na zwierzchników. Posługuje się własnymi danymi wraz z nazwą firmy z oznaczeniem “w spadku”.

Porozumienia handlowe podpisane przez zmarłego przedsiębiorcę nie wygasają wraz z momentem śmierci, a powołany zarządca może je następnie płynnie kontynuować. Umowy pracownicze wygasają z dniem wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego lub okresem ich obowiązywania.
Powołany zarząd ma dostęp do kont bankowych od momentu zgłoszenia zarządcy do CEIDG przez notariusza.

Od 25 listopada 2018 roku spadkobiercy firmy są również zwolnieni z podatku od spadku czy darowizn w momencie, gdy:

• w ciągu 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu, stwierdzającego nabycie spadku, zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego, zgłoszone zostanie jego nabycie naczelnikowi urzędu skarbowego;
• nabyte przedsiębiorstwo będzie prowadzone przez co najmniej dwa lata.

Zarządcę sukcesyjnego można odwołać w każdej chwili, zaś po śmierci przedsiębiorcy odwołanie wymaga zgody osób posiadających więcej niż połowę udziału w przedsiębiorstwie w spadku.

Niniejsze podsumowanie ma charakter ogólny. Stan prawny aktualny na dzień publikacji artykułu. W przypadku zainteresowania poszczególnymi zagadnieniami prosimy o kontakt.