Do tej pracodawcy często napotykali liczne przeszkody prawne w zakresie kontroli trzeźwości pracowników. Ostatecznie, po wielu miesiącach dyskusji, zostały uchwalone nowe przepisy Kodeksu pracy regulujące precyzyjnie zasady takich badań. W tym celu jednak pracodawcy muszą wprowadzić odpowiednie zapisy do regulaminów wewnętrznych.
Badanie trzeźwości pracowników
Obecnie obowiązujące przepisy Kodeksu pracy nie regulują wprost możliwości badania przez pracodawcę trzeźwości pracowników. Zgodnie z przepisami ustawy z 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw („Nowelizacja”), jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia, pracodawca może wprowadzić kontrolę trzeźwości pracowników (art. 221c Kodeksu pracy).
Pracodawcy będą mogli przeprowadzać kontrole trzeźwości pracowników samodzielnie (czyli bez konieczności wzywania odpowiednich służb państwowych) z wykorzystaniem metod niewymagających badania laboratoryjnego przy użyciu urządzeń posiadających odpowiednie dokumenty legalizacyjne. Szczegółowe zasady będą uzależnione od wewnętrznych przepisów obowiązujących u danego pracodawcy. Co istotne, kontrole będą mogły być przeprowadzane zarówno w przypadku podejrzenia nietrzeźwości pracownika, jak też prewencyjnie. Kontrola trzeźwości nie może jednak naruszać godności oraz innych dóbr osobistych pracownika.
Uregulowania wewnętrzne
Zgodnie z Nowelizacją pracodawcy będą zobowiązani do uregulowania kwestii związanych z kontrolą trzeźwości w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy lub obwieszczeniu (w sytuacji gdy pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy).
Co istotne, przepisy Nowelizacji wskazują co powinno znaleźć się w wewnętrznych przepisach, a mianowicie należy uregulować m.in. informacje dotyczące wprowadzenia kontroli trzeźwości, grup pracowników objętych kontrolą trzeźwości oraz sposobu jej przeprowadzania, rodzaju urządzenia wykorzystywanego do kontroli, a także czasu i częstotliwości przeprowadzania takich kontroli (art. 221c ust. 10 Kodeksu pracy).
Pracodawca będzie zobowiązany poinformować pracowników o wprowadzeniu kontroli trzeźwości w sposób przyjęty w zakładzie pracy, nie później niż 2 tygodnie przed rozpoczęciem jej przeprowadzania (art. 221c ust. 11 Kodeksu pracy).
Czy tylko alkohol?
Nowelizacja wprowadza również możliwość badania pracowników na obecność środków działających podobnie do alkoholu, np. narkotyków. Do takiego badania znajdą zastosowanie analogiczne zasady jak przy alkoholu.
Badanie innych osób niż pracownicy
Warto zwrócić uwagę, że przepisy pozwalające na badanie trzeźwości będzie można stosować również do osób wykonujących prace na innej podstawie niż stosunek pracy (np. umowie zlecenia) oraz do osób fizycznych prowadzących na własny rachunek działalność gospodarczą (art. 221h Kodeksu pracy).
Etap legislacyjny
Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw czeka obecnie na podpis Prezydenta i można się spodziewać, że nowe przepisy dotyczące badania trzeźwości wejdą w życie w lutym 2023 r.
Niniejsze podsumowanie ma charakter ogólny. Stan prawny aktualny na dzień publikacji artykułu. W przypadku zainteresowania poszczególnymi zagadnieniami prosimy o kontakt.
