Zbliża się sezon wakacyjno-urlopowy. Wiele osób planuje wyjazdy i odpoczynek. Niekiedy na drodze do wymarzonych wakacji staje pracodawca i odmawia nam możliwości spędzenia wyjątkowych chwil w innej części kraju lub świata. Urlop to okres, w którym możemy odpocząć od swoich codziennych zadań i przygotować się na kolejne dni działań w firmie. Istnieją jednak przypadki, w których pracodawca może odmówić przyznania urlopu w określonym terminie.
Kiedy pracodawca może odmówić udzielenia urlopu wypoczynkowego?
W zależności od stażu pracy każdemu pracownikowi przysługuje 20 lub 26 dni płatnego urlopu wypoczynkowego. Urlop wypoczynkowy może być wykorzystywany w częściach, przy czym jedna z tych części musi trwać nieprzerwanie 14 dni kalendarzowych. Kodeks pracy zobowiązuje pracodawcę do udzielenia pracownikowi urlopu wypoczynkowego. Oznacza to, że jeśli pracodawca nie wyrazi zgody na urlop wypoczynkowy w wybranym terminie, musi znaleźć inny termin, w którym pracownik otrzyma dni urlopowe, przysługujące mu w danym roku kalendarzowym.
Przesunięcie terminu urlopu jest możliwe jedynie z powodu “szczególnych potrzeb pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy”. Szczególnymi okolicznościami w firmie mogą być np. awaria czy kontrola. Ważny jest moment, w którym pracodawca dowiedział się o wydarzeniach. Jeżeli okoliczności pojawiły się przed planowaniem urlopów, a nie zostały uwzględnione, to pracownik może wnieść sprawę do sądu.
Ostatecznie, jeżeli pracownik potrzebuje dni wolnych to może zdecydować się na urlop na żądanie. W teorii przysługuje on jednak tylko w nagłych, losowych lub w innych, wyjątkowych sytuacjach. Przepisy prawa pracy nie precyzują jednak, czym są te wyjątkowe sytuacje. Wskazują tylko, że pracodawca ma obowiązek udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej, niż cztery dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Przy czym ich wykorzystanie musi być uzasadnione. Wniosek o urlop na żądanie należy złożyć przed planowym rozpoczęciem pracy w pierwszym dniu urlopu. W przypadku złożenia wniosku w trakcie dnia pracy, pracodawca może odmówić przyznania dnia wolnego, a sprawę potraktować jako niewywiązanie się z obowiązków objętych umową. Pracownik powinien jednak pamiętać, że urlop na żądanie jest częścią urlopu wypoczynkowego i stosuje się do niego ogólne regulacje urlopowe. Oznacza to, że w szczególnych okolicznościach, gdy wymaga tego interes firmy, pracodawca może sprzeciwić się żądaniu pracownika.
Kiedy pracodawca nie może odmówić urlopu?
Odmowa udzielenia urlopu przez pracodawcę nie może nastąpić np. podczas urlopów wynikających z rodzicielstwa. Kolejnym przypadkiem jest urlop młodocianego pracownika, uczęszczającego do szkoły, jeśli termin urlopu zbiega się z okresem ferii zimowych. W obu sytuacjach pracodawca nie ma możliwości odmowy, ani przerwania trwającego wypoczynku.
Co w przypadku wcześniejszych rezerwacji urlopowych?
Jeśli pracownik miał zaplanowany wyjazd i dokonał opłat z tym związanych, a pracodawca zmienił termin urlopu, to koszty powinien pokryć pracodawca. Takie opłaty muszą być udokumentowane i faktycznie poniesione przez pracownika. Oznacza to, że pracodawca zwróci pieniądze jedynie za te wpłaty, które przepadły w wyniku zmiany terminu urlopu. Pracownik może także ubiegać się o zwrot pieniędzy związanych z wyjazdem małoletniego dziecka, jeśli odwołanie nastąpiło w wyniku braku opiekuna.
Co zrobić, gdy pracodawca odmówi urlopu?
Może zdarzyć się tak, że pracownik nie podziela zdania pracodawcy i uważa, że odmowa udzielenia urlopu wypoczynkowego jest bezzasadna. W takiej sytuacji ma on prawo domagać się przed sądem pracy udzielenia urlopu w zaplanowanym przez niego terminie. To po stronie pracodawcy znajdzie się obowiązek uzasadnienia, z jakiego powodu urlop wypoczynkowy pracownika został przesunięty. W związku z tym decyzja o odmowie udzielenia pracownikowi urlopu powinna być świadoma i przemyślana.
Niniejsze podsumowanie ma charakter ogólny. Stan prawny aktualny na dzień publikacji artykułu. W przypadku zainteresowania poszczególnymi zagadnieniami prosimy o kontakt.
