Fundacja rodzinna

Po wielu miesiącach oczekiwania zostały wreszcie uchwalone przepisy dotyczące fundacji rodzinnych, które w założeniu pozwolą na przekazanie firmy i majątku rodzinnego fundacji rodzinnej, która będzie nimi profesjonalnie zarządzać.

W dniu 21 lutego 2023 r. w Dzienniku Ustaw została opublikowana ustawa z 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej („Ustawa”). Fundacja rodzinna będzie podmiotem, którego podstawowym zadaniem będzie zarządzanie majątkiem rodzinnym i równocześnie jego ochrona przed negatywnymi skutkami procesów sukcesyjnych.
Czym jest fundacja rodzinna?

Fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Fundator, który musi być osobą fizyczną, określa w statucie szczegółowy cel fundacji rodzinnej.

Przez świadczenie na rzecz beneficjentów rozumie się składniki majątkowe, w tym środki pieniężne, rzeczy lub prawa, przeniesione na beneficjenta albo oddane beneficjentowi do korzystania przez fundację rodzinną, zgodnie ze statutem i listą beneficjentów. Fundacja rodzinna w przypadku beneficjenta będącego osobą fizyczną może w szczególności pokrywać koszty jego utrzymania lub kształcenia.

Powstanie Fundacji

Do powstania fundacji rodzinnej będzie wymagane:

• złożenie oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej w akcie założycielskim albo w testamencie;
• ustalenie statutu (w formie aktu notarialnego), w którym zostanie określona m.in. nazwa fundacji, szczegółowy cel fundacji, wartość funduszu założycielskiego oraz określeni zostaną beneficjenci;
• sporządzenie spisu mienia;
• ustanowienie organów fundacji rodzinnej wymaganych przez ustawę lub statut;
• wniesienie funduszu założycielskiego (o wartości nie niższej 100.000 złotych) przed wpisaniem do rejestru fundacji rodzinnych w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w akcie założycielskim albo wniesienie funduszu założycielskiego w terminie dwóch lat od dnia wpisania fundacji rodzinnej do rejestru fundacji rodzinnych w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w testamencie;
• wpisanie do rejestru fundacji rodzinnych.

Organy Fundacji Rodzinnej

Zgodnie z przepisami Ustawy fundacja rodzinna będzie mogła mieć trzy organy, tj. zarząd, radę nadzorczą oraz zgromadzenie beneficjentów.
Na podstawie art. 54 Ustawy zarząd będzie odpowiedzialny za prowadzenie fundacji rodzinnej i jej reprezentowanie, realizację celów określonych w statucie oraz podejmowanie czynności związanych z zapewnieniem płynności finansowej i wypłacalności fundacji.

Rada nadzorcza będzie fakultatywnym organem, który może zostać ustanowiony przez fundatora w celu pełnienia funkcji nadzorczej wobec zarządu (art. 64-69 Ustawy).

Zgromadzenie beneficjentów z kolei składać się będzie z beneficjentów fundacji uprawnionych zgodnie z postanowieniami statutu do uczestnictwa w nim i będzie co do zasady zwoływane przez zarząd i będzie odpowiedzialne za podejmowanie najważniejszych uchwał dotyczących działalności fundacji (art. 70-74 Ustawy).

Działalność Fundacji Rodzinnej

Zgodnie z art. 5 Ustawy fundacja rodzinna może wykonywać działalność gospodarczą tylko w zakresie:

• zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;
• najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;
• przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;
• nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;
• udzielania pożyczek podmiotom określonym w Ustawie;
• obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;
• produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, (z pewnymi wyjątkami);
• gospodarki leśnej.

Aspekty podatkowe Fundacji Rodzinnej

Fundacja rodzinna zgodnie z głównymi założeniami Ustawy ma pozwalać na neutralne podatkowo przekazywanie środków między fundacją i jej beneficjentami. Oznacza to, że samo założenie fundacji rodzinnej oraz wniesienie do niej majątku nie powinno być obciążone podatkiem dochodowym.

W zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) przychody z działalności gospodarczej prowadzonej przez fundację rodzinną będą korzystały ze zwolnienia podmiotowego z CIT (art. 6 ust. 1 pkt 25 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych). Fundacja nie będzie więc płaciła podatku dochodowego od dywidend i innych zysków kapitałowych otrzymywanych od spółek, których będzie właścicielem lub udziałowcem (aż do momentu wypłaty świadczenia na rzecz beneficjentów, które będzie opodatkowane stawką 15%; art. 24q). W przypadku prowadzenia działalności innej niż dozwolona w Ustawie dochód będzie opodatkowany 25% stawką CIT.

Odnośnie podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT), świadczenia uzyskane przez beneficjenta fundacji rodzinnej oraz członków najbliższej rodziny będą zwolnione z PIT (art. 21 ust. 1 pkt 157 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). W przypadku wypłaty świadczeń na rzecz innych osób zastosowanie znajdzie preferencyjna stawka opodatkowania 15% PIT.

Niniejsze podsumowanie ma charakter ogólny. Stan prawny aktualny na dzień publikacji artykułu. W przypadku zainteresowania poszczególnymi zagadnieniami prosimy o kontakt.