Wielu pracodawców dba o wzrok swoich pracowników, zwłaszcza tych pracujących przy komputerach. Zakup okularów dla pracowników, czy to korekcyjnych, czy soczewek kontaktowych, to nie tylko dobra praktyka. W przypadku pracy z monitorem ekranowym jest to również wymóg prawny. Pojawia się jednak pytanie: czy pracodawca może odliczyć podatek VAT od takiego zakupu?
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług („Ustawa VAT”), w zakresie, w jakim towary i usługi wykorzystujemy do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a Ustawy VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika m.in. z tytułu nabycia towarów i usług.
Przepisy Ustawy VAT nie wskazują wprost czy pracodawcy mają prawo do odliczenia VAT z faktury dokumentującej zakup okularów korekcyjnych dla pracowników.
Praktyka organów podatkowych
Historycznie organy podatkowe podchodziły do odliczenia VAT przez pracodawcę dość liberalnie. Kluczowe było to, na jaki podmiot wystawiono fakturę (np. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji z 28 lutego 2012 r., sygn. IPTPP1/443-3/12-4/MW).
Niestety dla podatników organy podatkowe od wielu lat zaostrzyły swoje podejście. W wydawanych interpretacjach organy podatkowe zwracają uwagę, że najczęściej to pracownik dokonuje zakupu okularów korekcyjnych. Pracownik, a nie pracodawca, który jedynie finansuje zakup, posiada prawo do rozporządzania tymi okularami jak właściciel. Zatem to pracownik, od początku zakupu, wchodzi w ekonomiczne władztwo tego towaru.
Prawo do rozporządzania towarem (okularami) jak właściciel przysługuje pracownikowi. W takiej sytuacji pracodawca nie ma prawa do odliczenia podatku VAT związanego z nabyciem okularów korekcyjnych, które pracownicy wykorzystują również w pracy. Bez znaczenia w tej sytuacji pozostaje kwestia, czy pracodawca, realizując obowiązek wynikający z odrębnych przepisów prawa, przekazuje pracownikowi określoną kwotę pieniężną tytułem refundacji całości lub części kwoty wydatkowanej na zakup okularów. Takie podejście zaprezentował przykładowo Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 5 maja 2017 r. (sygn. 2461-IBPP2.4512.94.2017.2.AZE). W interpretacji tej organ również zwrócił uwagę, że okulary korekcyjne są zapewniane pracownikom, na podstawie badania okulistycznego. Badanie to stwierdza konieczność stosowania szkieł korekcyjnych u pracowników biurowych oraz pracowników fizycznych podejmujących prace na wysokości. Zatem są one dostosowane do indywidualnych potrzeb pracowników i od momentu zakupu stanowią ich własność.
W konsekwencji, obecnie organy podatkowe uznają, że pracodawca nie ma prawa do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o podatek VAT naliczony wynikający z faktur dokumentujących zakup okularów lub soczewek dla pracowników. Nie ma przy tym znaczenia, czy faktura jest wystawiona na pracownika, czy na pracodawcę.
Wydatek osobisty przedsiębiorcy
Analogiczne podejście organy podatkowe prezentują w odniesieniu do osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 17 października 2023 r. (sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.574.2023.2.RG) wskazał, że zakup okularów korekcyjnych, które mogą być niezbędne przy prowadzeniu działalności gospodarczej, jest uwarunkowany stanem zdrowia podatnika. W sytuacji posiadania wady wzroku, osoba fizyczna jest zmuszona do zakupu okularów korekcyjnych. Niezależnie od tego, czy prowadzi działalność gospodarczą, czy też działalności takiej nie prowadzi. Tak więc bezpośrednim celem, jaki jest związany z ponoszeniem tego rodzaju wydatków, jest ochrona wzroku.
Wydatki na poprawę zdrowia należą do wydatków o charakterze osobistym (w tym celu wydatki te ponoszą również inne osoby). Są związane z funkcjonowaniem danej jednostki w życiu społecznym, a ich poniesienie uwarunkowane jest innymi względami, aniżeli wzrost sprzedaży opodatkowanej. Tak więc zakup okularów korekcyjnych (okularów biurowych) jest wydatkiem o charakterze osobistym. Nie zależy on od prowadzenia działalności gospodarczej. W związku z tym nie może stanowić podstawy do odliczenia podatku naliczonego w ramach działalności gospodarczej.
Powyższe podsumowanie ma charakter ogólny i dotyczy przepisów aktualnych na dzień publikacji artykułu. Jeśli masz pytania lub potrzebujesz wsparcia w konkretnej sprawie – skorzystaj z formularza kontaktowego.
