W związku z zatrudnianiem pracowników, pracodawcy mają szereg obowiązków zarówno wobec samych pracowników jak również wobec organów państwowych. Nie można zapominać, że wśród tych drugich obowiązków należą zobowiązania finansowe wobec Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Warto też rozważyć jakie skutki podatkowe wiążą się z tymi wpłatami.
Zgodnie z przepisami ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych („Ustawa PFRON”) pracodawcy są zobowiązani do uiszczenia określonych wpłat na rzecz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych („PFRON”).
I tak, zgodnie z art. 21 ust. 1 Ustawy PFRON pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy jest obowiązany (z pewnymi wyjątkami) dokonywać miesięcznych wpłat na PFRON, w wysokości kwoty stanowiącej iloczyn 40,65% przeciętnego wynagrodzenia i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6% a rzeczywistym zatrudnieniem osób niepełnosprawnych. Co do zasady z wpłat zwolnieni są pracodawcy, u których wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi co najmniej 6%.
Ponadto, jeżeli pracodawca nie wydzieli lub nie zorganizuje w przepisanym terminie stanowiska pracy dla osoby zatrudnionej, która w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej utraciła zdolność do pracy na dotychczasowym stanowisku, obowiązany jest dokonać, w dniu rozwiązania stosunku pracy z tą osobą, wpłaty na PFRON w wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia za pracownika (art. 23 ust. 1). Pracodawca nie ma takiego obowiązku gdy wyłączną przyczyną wypadku przy pracy było naruszenie przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przez pracownika z jego winy lub jego stanu nietrzeźwości – udowodnione przez pracodawcę.
Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych („Ustawa CIT”) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.
Powyższy negatywny katalog kosztów wskazuje, że wpłaty, o których mowa w powyższych przepisach Ustawy PFRON nie stanowią kosztów uzyskania przychodów (art. 16 ust. 1 pkt 36). Niestety dla podatników (pracodawców) powoduje to, że wpłaty na PFRON są wprost wyłączone z kosztów podatkowych.
Zakłady pracy chronionej
Zgodnie z art. 33 ust. 1 Ustawy PFRON prowadzący zakład pracy chronionej tworzy zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zwany „funduszem rehabilitacji”. Pracodawca prowadzący zakład pracy chronionej jest obowiązany m.in. do:
- prowadzenia ewidencji środków funduszu;
- prowadzenia rozliczenia rachunku bankowego środków tego funduszu;
- przeznaczania co najmniej 15% środków funduszu rehabilitacji na indywidualne programy rehabilitacji;
- przeznaczania co najmniej 10% środków funduszu rehabilitacji na pomoc indywidualną dla niepełnosprawnych pracowników i byłych niepracujących niepełnosprawnych pracowników tego zakładu.
W myśl art. 33 ust 4 Ustawy PFRON środki funduszu rehabilitacji są przeznaczane na finansowanie rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej, w tym na indywidualne programy rehabilitacji osób niepełnosprawnych opracowane przez powołane przez pracodawców komisje rehabilitacyjne oraz ubezpieczenie osób niepełnosprawnych, zgodnie z zakładowym regulaminem wykorzystania tych środków. Jednocześnie, zgodnie z art. 33 ust. 4a Ustawy PFRON, w przypadku niezgodnego przeznaczenia środków funduszu rehabilitacji, pracodawca jest obowiązany do dokonania:
- zwrotu 100% kwoty tych środków na fundusz rehabilitacji,
- wpłaty w wysokości 30% tych środków na PFRON w przypadku ujawnienia niezgodnego z ustawą przeznaczenia środków funduszu rehabilitacji, a także niedotrzymanie terminów określonych w Ustawie PFRON.
Pomimo, że Ustawa CIT wprost nie odnosi się do tej opłaty, organy podatkowe uznają, że skoro opłata ma charakter sankcyjny i jest wynikiem nieprawidłowego realizowania przez podmiot obowiązków wynikających z przepisów, wydatek ten nie może stanowić kosztów uzyskania przychodów. Stanowisko takie można odnaleźć w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 17 kwietnia 2014 r. (sygn. IPTPB3/423-92/14-2/KJ)
Niniejsze podsumowanie ma charakter ogólny. W przypadku zainteresowania poszczególnymi zagadnieniami prosimy o kontakt.
