Rozwój prowadzonego biznesu powoduje często, że przedsiębiorcy korzystają z różnych źródeł zewnętrznego finansowania, np. poprzez zaciąganie pożyczek. Warto jednak pamiętać, że zawarcie umowy pożyczki może powodować obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC).
Na wstępie należy podkreślić, że przepisy ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych („Ustawa PCC”) zawierają zamknięty katalog czynności podlegający opodatkowaniu tym podatkiem. Dlatego też, każdorazowo zawierając umowę cywilnoprawną, należy zastanowić się czy nie podlega ona tym opodatkowaniu.
Przepisy Ustawy PCC
Zgodnie z przepisami Ustawy PCC opodatkowaniu tym podatkiem podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b). Powyższy przepis oznacza, że, co do zasady, umowa pożyczki podlega opodatkowaniu PCC.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 4 Ustawy PCC stawka podatku przy umowie pożyczki wynosi 0.5%. Podatek powinien zostać zapłacony przez pożyczkobiorcę w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy pożyczki i w tym samym terminie podatnik powinien złożyć do właściwego urzędu skarbowego deklarację PCC.
Powyższe przepisy stanowią ogólną regułę i warto pamiętać, że Ustawa PCC zawiera również kilka sytuacji, w których umowa pożyczki będzie zwolniona z PCC albo będzie wręcz wyłączona z opodatkowania.
Poniżej prezentujemy trzy najczęściej stosowane zwolnienia pożyczek z opodatkowania PCC.
Pożyczki zagraniczne
Pożyczki udzielane przez przedsiębiorców mających siedzibę poza Polską, prowadzących działalność w zakresie kredytowania oraz udzielania pożyczek, są zwolnione z PCC (art. 9 pkt 10 lit. a).
Dodatkowo, w oparciu o przepisy Ustawy PCC i zgodnie z interpretacjami podatkowymi przyjmuje się, że w sytuacji gdy umowa pożyczki zostanie zawarta poza granicami Polski, a w dniu jej zawarcia środki pieniężne będące przedmiotem pożyczki będą również znajdować się zagranicą, umowa taka nie będzie podlegała opodatkowaniu PCC, mimo że pożyczkobiorca będzie miał miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce (tak przykładowo Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 6 sierpnia 2024 r., sygn. 0111-KDIB2-3.4014.274.2024.3.ASZ).
Pożyczka udzielona w ramach działalności gospodarczej
Zgodnie z przepisami Ustawy PCC opodatkowaniu tym podatkiem nie podlegają czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana VAT lub zwolniona z VAT (z pewnymi wyjątkami).
Powyższe oznacza, że jeżeli udzielenie pożyczki będzie podlegało opodatkowaniu VAT lub z niego zwolnione, wówczas pożyczkobiorca nie będzie zobowiązany do zapłaty PCC. Co istotne o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że dana czynność (ta konkretna) jest opodatkowana podatkiem VAT lub przynajmniej jedna ze stron tej czynności jest z tego podatku zwolniona (tak też Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 19 września 2019 r., sygn. 0111-KDIB4.4014.209.2019.2.BD).
Pożyczka od wspólnika
Kolejnym ciekawym wyjątkiem od opodatkowania PCC są pożyczki udzielane spółce przez jej wspólnika. Zgodnie z art. 9 pkt 10 lit. i) Ustawy PCC zwalnia się od podatku pożyczki udzielane przez wspólnika (akcjonariusza) spółce kapitałowej. Przy czym przez spółkę kapitałową rozumie się spółkę: z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjną lub europejską.
Warto zwrócić uwagę, że powyższe zwolnienie dotyczy pożyczki udzielonej przez wspólnika spółce kapitałowej. W przypadku pożyczek udzielonych spółkom osobowym (np. spółce komandytowej czy jawnej) zwolnienie to nie będzie miało zastosowania. Taka czynność dla celów opodatkowania PCC będzie traktowana jako zmiana umowy spółki podlegająca 0,5% stawce PCC.
Niniejsze podsumowanie ma charakter ogólny. W przypadku zainteresowania poszczególnymi zagadnieniami prosimy o kontakt.
