Czy dywidenda rzeczowa stanowi przychód spółki? Dywidenda stanowi fundamentalny mechanizm dystrybucji zysku wypracowanego przez spółkę do jej wspólników. Jej wypłata następuje na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników (akcjonariuszy), która określa kwotę przeznaczoną do podziału oraz sposób jej podziału. W praktyce obrotu gospodarczego najczęściej spotykaną formą dywidendy jest świadczenie pieniężne ale dywidenda może przyjąć również formę rzeczową.
W przypadku dywidendy gotówkowej to na spółce wypłacającej spoczywa kluczowy obowiązek płatnika. Oznacza to, że jest ona zobowiązana do pobrania zryczałtowanego podatku dochodowego od wypłacanej dywidendy i przekazania go do właściwego urzędu skarbowego. Standardowa stawka podatku od dywidend wynosi 19% i ma zastosowanie zarówno do wspólników będących osobami fizycznymi, jak i prawnymi.
Istnieją jednak sytuacje, w których spółka może być zwolniona z obowiązku poboru tego podatku. Zwolnienie to dotyczy głównie dywidend wypłacanych na rzecz innych spółek, które są rezydentami podatkowymi w Polsce, innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Obowiązuje ono pod warunkiem, że spółki te spełniają szereg dodatkowych warunków. Do najważniejszych należy posiadanie co najmniej 10% udziałów w spółce wypłacającej dywidendę przez nieprzerwany okres co najmniej dwóch lat.
Dywidenda rzeczowa
Prawo handlowe nie ogranicza formy wypłaty dywidendy wyłącznie do środków pieniężnych. Możliwe jest dokonanie podziału zysku poprzez świadczenie niepieniężne, co potocznie określa się mianem dywidendy rzeczowej. W ramach takiej operacji spółka, zamiast przekazywać środki pieniężne, przenosi na wspólnika własność składników swojego majątku. Mogą to być nieruchomości, papiery wartościowe, udziały w innych spółkach, czy nawet prawa własności przemysłowej.
Dywidenda rzeczowa a przychód spółki wypłacającej
W przypadku wypłaty dywidendy w formie rzeczowej, oprócz obowiązków płatnika, należy pamiętać, że również po stronie spółki wypłacającej dywidendę mogą powstać skutki podatkowe. Kluczowe znaczenie dla opodatkowania dywidendy rzeczowej po stronie spółki wypłacającej dywidendę ma art. 14a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych („Ustawa CIT”). Przepis ten reguluje szczególne zasady ustalania przychodu w przypadku nieodpłatnych świadczeń.
Zgodnie z art. 14a ust. 1 Ustawy CIT:
W przypadku gdy podatnik przez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje w całości albo w części zobowiązanie, w tym z tytułu zaciągniętej pożyczki (kredytu), dywidendy, umorzenia albo zbycia w celu umorzenia udziałów (akcji), podziału pomiędzy wspólników (akcjonariuszy) majątku likwidowanej spółki albo spółdzielni, przychodem takiego podatnika jest wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie takiego świadczenia. Jeżeli jednak wartość rynkowa świadczenia niepieniężnego jest wyższa niż wysokość zobowiązania uregulowanego tym świadczeniem, przychód ten określa się w wysokości wartości rynkowej świadczenia niepieniężnego. Przepisy art. 14 ust. 1-3 stosuje się odpowiednio.
Jak wynika z powyższego przepisu wypłata przez spółkę dywidendy w formie niepieniężnej (rzeczowej) jest wykonaniem świadczenia niepieniężnego w celu wypełnienia zobowiązania z tytułu dywidendy. Taka wypłata spowoduje powstanie przychodu dla spółki w wysokości zobowiązania uregulowanego w następstwie tego świadczenia.
Jeżeli jednak wartość rynkowa świadczenia niepieniężnego będzie wyższa niż wysokość zobowiązania uregulowanego tym świadczeniem, przychód ten określa się w wysokości wartości rynkowej świadczenia niepieniężnego.
Wartość rynkową rzeczy, praw majątkowych lub usług określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami, prawami lub usługami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca zbycia albo świadczenia.
Koszty uzyskania przychodów
Obowiązek ustalenia przychodu w oparciu o art. 14a Ustawy CIT uprawnia jednocześnie do rozliczenia kosztów uzyskania tego przychodu. Koszty te powinny zostać rozliczone na ogólnych zasadach wynikających z Ustawy CIT (art. 15-16), gdyż ustawa nie wskazuje żadnego szczególnego sposobu rozliczania kosztów w przypadku, gdy podatnik wykonuje świadczenie niepieniężne i rozpoznaje przychód na podstawie art. 14a Ustawy CIT. Stanowisko takie zajął przykładowo Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 17 stycznia 2025 r. (sygn. 0114-KDIP2-2.4010.590.2024.4.ASK).
Powyższe podsumowanie ma charakter ogólny i dotyczy przepisów aktualnych na dzień publikacji artykułu. Jeśli masz pytania lub potrzebujesz wsparcia w konkretnej sprawie – skorzystaj z formularza kontaktowego.
