Podstawową zasadą w podatku od towarów i usług jest opodatkowanie odpłatnej dostawy towarów. Ustawodawca przewidział jednak opodatkowanie także w przypadku nieodpłatnych przekazań, jeśli podatnik odliczył VAT przy ich nabyciu. Poniżej krótkie podsumowanie kiedy nieodpłatna dostawa towarów podlega opodatkowaniu VAT.
Kiedy nieodpłatna dostawa towarów podlega VAT?
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług („Ustawa VAT”) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (VAT) podlega odpłatna dostawa towarów.
Jak wynika z powyższego przepisu, opodatkowaniu podatkiem VAT, co do zasady, podlega tylko taka dostawa towarów, która ma charakter odpłatny. Jednak w ściśle określonych przypadkach nieodpłatne zbycie towarów może być również przedmiotem opodatkowania tym podatkiem. Na podstawie art. 7 ust. 2 tejże ustawy, dostawą towarów jest także przekazanie nieodpłatne towarów należących do przedsiębiorstwa, w szczególności:
- przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników,
- wszelkie inne przekazanie towarów bez wynagrodzenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT przy ich nabyciu.
Przepis ten oznacza, że opodatkowaniu VAT podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa. Dotyczy to sytuacji, w której dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Warunkiem jest, aby podatnik miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony przy ich nabyciu.
Natomiast zużycie towarów podlega opodatkowaniu tylko wówczas, gdy dokonywane jest na cele osobiste podatnika lub jego pracowników. Warunkiem jest to, że podatnik miał prawo do odliczenia podatku naliczonego.
Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia kwoty podatku naliczonego, to wszelkie przekazanie lub zużycie towarów bez wynagrodzenia (nieodpłatne przekazania), pozostaje neutralne podatkowo (podatnik nie musi dokonać ich opodatkowania).
Ustawa VAT przewiduje też, że nie każde przekazanie nieodpłatne powoduje obowiązek zapłaty podatku VAT. Wyjątek ten dotyczy nieodpłatnego przekazania próbek oraz prezentów o małej wartości.
Czym jest próbka towaru dla celów VAT?
Zgodnie z art. 7 ust. 7 Ustawy VAT przez próbkę rozumie się identyfikowalne jako próbka egzemplarz towaru lub jego niewielką ilość, które pozwalają na ocenę cech i właściwości towaru w jego końcowej postaci, przy czym ich przekazanie (wręczenie) przez podatnika:
- ma na celu promocję tego towaru oraz
- nie służy zasadniczo zaspokojeniu potrzeb odbiorcy końcowego w zakresie danego towaru, chyba że zaspokojenie potrzeb tego odbiorcy jest nieodłącznym elementem promocji tego towaru i ma skłaniać tego odbiorcę do zakupu promowanego towaru.
Z powyższej definicji wynika, że próbka reprezentuje cechy produktu gotowego. Aby mogła służyć jako przykład musi zachować wszystkie istotne cechy charakterystyczne substancji lub towarów, których dotyczy.
Niemniej jednak, w sytuacji gdy przekazywane towary pokrywają lub mogą pokryć — ze względu na swoją ilość lub wartość — potencjalne zapotrzebowanie klienta na dany towar lub jego część, należy uznać, że przesłanka nie jest spełniona. Dzieje się tak, gdy przekazanie eliminuje lub ogranicza potrzebę dokonania zakupu tego towaru. Takie stanowisko wyraził m.in. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 4 grudnia 2024 r., sygn. 0112-KDIL1-3.4012.521.2024.2.AKS).
Dodatkowo, należy pamiętać też o odpowiednim oznakowaniu, tak aby wynikało z niego, że jest to próbka towaru.
Prezenty o małej wartości w przepisach VAT
Drugim wyjątkiem od zasady opodatkowania nieodpłatnej dostawy towarów jest przekazywanie prezentów o małej wartości.
Zgodnie z art. 7 ust. 4 Ustawy VAT, prezentami o małej wartości są towary przekazywane przez podatnika jednej osobie:
- łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł (bez podatku), jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób;
- których przekazania nie ujęto w ewidencji, o której mowa powyżej, jeżeli jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru, nie przekraczają 20 zł.
Interpretacje podatkowe potwierdzają, że np. materiały reklamowe, drobne gadżety czy towary niskiej wartości przekazywane kontrahentom w celach marketingowych mogą być uznane za prezenty o małej wartości i nie podlegają VAT. Organy wskazują przy tym, że istotne jest, aby przekazanie służyło celom związanym z działalnością gospodarczą podatnika, np. promocji marki czy budowaniu relacji z klientami.
Powyższe podsumowanie ma charakter ogólny i dotyczy przepisów aktualnych na dzień publikacji artykułu. Jeśli masz pytania lub potrzebujesz wsparcia w konkretnej sprawie – skorzystaj z formularza kontaktowego.
