Rozwiązania oparte na generatywnej sztucznej inteligencji stały się popularnym narzędziem w wielu branżach. AI przyspiesza pracę, daje nowe możliwości, ale również… komplikuje interpretację prawa podatkowego. AI pod lupą – ten temat coraz częściej pojawia się w kontekście prawa podatkowego i wywołuje wątpliwości.
Czy twórcy korzystający z AI nadal mogą stosować preferencje podatkowe takie jak 50% koszty uzyskania przychodu, B+R czy IP Box? O tym w dzisiejszym artykule.
Problemy z ustaleniem “autorstwa” AI
W interpretacji z 29 kwietnia 2025 r. (sygn. 0115-KDIT1.4011.190.2025.1.MN) Dyrektor KIS stwierdził, że efekty wytworzone wyłącznie przez sztuczną inteligencję nie są utworami w rozumieniu prawa autorskiego. Sprawa dotyczyła przedsiębiorcy sprzedającego grafiki wygenerowane przez AI oraz nagrania głosu, który został przez AI sklonowany.
Zdaniem organu, takie wytwory są jedynie „syntetycznym” efektem działania programu, pozbawionym indywidualnego wkładu człowieka. A skoro nie ma „utworu”, nie ma też podstaw do stosowania ulg, które wymagają powiązania z prawami autorskimi.
Kiedy efekt pracy z AI można uznać za utwór?
Warto zaznaczyć, że negatywna interpretacja KIS dotyczyła sytuacji, w której podatnik nie wniósł żadnego twórczego wkładu. Prawo autorskie wymaga, by utwór był przejawem twórczej działalności człowieka. Samo wykorzystanie AI w procesie nie przekreśla tej możliwości – decydujące jest to, czy człowiek wnosi realny, kreatywny wkład w powstanie efektu. Wkład, o którym mowa, musi mieć indywidualny charakter poprzez urzeczywistnienie osobistej wizji i stylu twórcy.
Oznacza to, że AI może być narzędziem wspierającym, ale nie samodzielnym twórcą. Autor powinien podejmować istotne decyzje dotyczące formy i treści. Im większa rola człowieka w procesie twórczym, tym większe szanse na uznanie efektów jego pracy za utwór.
Korzystasz z AI w swojej działalności i nie chcesz, aby efekty Twojej pracy straciły status efektu pracy twórczej? Sprawdź, jak nasi specjaliści mogą Ci pomóc: Obsługa Prawna – JB Solutions
Tymczasem w interpretacji z 25 kwietnia 2025 r. (0114-KDIP3-1.4011.236.2025.2.EC) ten sam organ uznał, że prowadzone przez grupę pracowników prace nad rozwojem algorytmów predykcyjnych z użyciem AI w celu optymalizacji procesów to działalność badawczo-rozwojowa, która może korzystać z ulg podatkowych.
Podsumowanie
Korzystanie z AI samo w sobie nie odbiera prawa do ulg podatkowych. Problem pojawia się jednak wtedy, gdy całość efektu jest tworzona przez algorytm bez istotnego udziału człowieka. Zatem to w interesie twórców i firm leży więc takie organizowanie pracy, aby rola człowieka była wyraźna i udokumentowana.
Powyższe podsumowanie ma charakter ogólny i dotyczy przepisów aktualnych na dzień publikacji artykułu. Jeśli masz pytania lub potrzebujesz wsparcia w konkretnej sprawie – skorzystaj z formularza kontaktowego.
